woensdag 23 juli 2008

Hoofdstuk 3: De Leraar *Highlights*

De 'leraar' waar we hier over spreken is de Mahayanaleraar: de kalyanamitra (skt.) of Geshe (Tib.), wat zoveel betekent als 'spirituele vriend'.

De noodzaak van het volgen van een spirituele vriend wordt op drie manieren vastgesteld: op basis van de soetra's, door logica en door vergelijkingen.

De logische reden is dat wij niet weten hoe we onze emotionele en spirituele sluiers moeten reinigen (nl. door het verzamelen van verdienste en inzicht), maar de leraar wél.

De vergelijkingen zijn dat de leraar is als a) een gids die de weg kent naar waar we heen willen gaan, b) een begeleider die ons beschermt tegen gevaren onderweg en c) als een veerman die ons helpt de andere oever te bereiken.

Er zijn verschillende soorten leraren, maar het best zijn de 'gewone leraren' die ons de mogelijkheid geven voor het eerst onze gewone toestand van verwarring te overstijgen. Een Tibetaans gezegde is dat onze leraar vriendelijker is dan de Boeddha, omdat we hem hebben kunnen ontmoeten en de Boeddha niet.

Bij het volgen van een leraar en het luisteren naar zijn onderricht is het zaak dat we vooraf de Bodhicitta opwekken, tijdens het onderricht onszelf als de patiënt, de leraar als de arts en de dharma als medicijn zien en dat we, tenslotte, de '3 fouten van de kom' vermijden.

Iemand die niet oplet is als een kom die ondersteboven staat en waar je dus geen thee in kunt gieten.

Iemand die niet actief luistert en niets onhoudt is als een kom met een gat, die niets vasthoudt.

Het verraderlijkst is de kom met vergif erin: iemand die eigenlijk alleen naar het onderricht luistert om zijn eigen meningen bevestigd te zien.

zondag 20 juli 2008

Hoofdstuk 2: het kostbare menselijke leven

Ook al hebben alle bewuste wezens de boeddhanatuur, alleen menselijke wezens hebben de praktische mogelijkheid om verlichting te bereiken. Een kostbaar menselijk leven heeft 1) vrijheid, 2) begiftigdheid en 3) drie soorten vertrouwen.

1) Vrijheid
Dit betekent vrij te zijn van 8 omstandigheden die ongunstig zijn voor dharmabeoefening:
1. een geboorte in een hellerijk
2. of als hongerige geest
3. of als dier
4. of als barbaar
5. of als langlevende godheid
6. of als iemand met onjuiste visies
7. of waar geen boeddha aanwezig is
8. of met deficiënties zoals doofstomheid

2) Begiftigdheid
Er zijn tien kwaliteiten die de bijzondere begiftiging van het menselijk leven uitmaken. Vijf die we zelf veroorzaken door deugdzame handelingen:
9. een menselijk lichaam hebben
10. geboren zijn een centraal (beschaafd) land
11. in het bezit zijn van functionerende zintuigen
12. niet geneigd zijn schadelijke handelingen te verrichten
13. openheid voor de lessen

En er zijn vijf kwaliteiten die door uiterlijke omstandigheden ontstaan:
14. er is een boeddha verschenen in de wereld
15. deze boeddha heeft de dharma onderricht
16. de dharma is verder doorgegeven
17. en wordt nog steeds beoefend
18. en er zijn mensen die deze beoefening ondersteunen

Een menselijk leven met deze 18 kwaliteiten (van vrijheid en begiftigdheid) is
a) moeilijk te verkrijgen en makkelijk te verliezen
b) van groot belang

3) vertrouwen
Om vol profijt te hebben van dit kostbare leven moeten we deugdzame handelingen cultiveren. Het consequent vasthouden aan positive kwaliteiten vereist dat we vertrouwen hebben, of meer precies:
-overtuigd vertrouwen in de werking van oorzaak en gevolg
-strevend vertrouwen in het bereiken van volledige bevrijding en
-helder vertrouwen in de Drie Juwelen, Boeddha, Dharma en Sangha

Wie deze drie soorten vertrouwen heeft, heeft de viervoudige innerlijke zekerheid haar dharma-beoefening niet te verliezen door gehechtheid, afkeer, angst en domheid.

Aanbevolen boeken

Hé, psst, jij daar! Zie voor aanbevolen boeddhistische boeken deze posts op Blinde Schildpad:

Deel 1
Deel 2

Maar mondje dicht, hè...

dinsdag 15 juli 2008

Leesgroep VII

Leesgroep nieuws! Leesgroep nieuws!

De nabije toekomst. De zomer is altijd een beetje lastig natuurlijk. Dharma-overload ligt op de loer en er zijn allerlei andere prioriteiten. Om gewoon maar even een knoop door te hakken plan ik de volgende drie data voor ik half Augustus een ruime week naar Frankrijk ga. In antwoord op een paar stemmen die ik hoorde zit er, bij wijze van experiment een woensdagavond bij.

Zondag 20 juli, 10u.
Woensdag 23 juli, 20u.
Zondag 3 augustus, 10u.


Nogmaals. Niemand hoeft overal bij te zijn, niemand hoeft zich aan of af te melden. Niemand hoeft the Jewel Ornament (gelezen te) hebben. Dit zijn de tijden van verval en wat Dharmastudie betreft is het pakken wat je pakken kan. Zeker in de informele context van dit leesgroepje.

Verslag. Op de site heb ik een kort inhoudelijk verslagje van de intermezzo-bijeenkomst van 29 juni geplaatst.

Karmapa Chenno!
Frank

zondag 13 juli 2008

Intermezzo: kort & bondig

Als 'intermezzo' hebben we gekeken naar drie korte samenvattingen van de dharma. Bij luisteren naar, nadenken over en beoefenen van de dharma kan het nuttig zijn dit soort kernachtige uitspraken in gedachten te houden, voor wanneer we spoor bijster zijn, door de bomen het bos niet meer zien of, eenvoudigweg, geen trek hebben in zware dharma-oliebollen.

1.
Vermijd schadelijke handelingen;
Cultiveer positieve handelingen;
Tem je geest;

- dat is het onderricht van alle boeddha's.
Het is misschien niet heel erg sprankelend, maar dit versje wordt traditioneel gezien als de essentie van Boeddha's leer. In de praktijk helpt het ons ons eraan te herinneren dat het er niet om gaat of we de mond vol hebben van 'de hoogste visie', 'allesomvattend medegevoel', 'onvoorwaardelijke vreugde' etc, maar of we daadwerkelijk het juiste doen, zeggen en denken en niet meedrijven met onze ingesleten gewoontepatronen. Dit is de dharma voor de regenachtige maandagochtenden, zeg maar.

2.
Vasthouden aan dit leven? Geen dharma-mens!
Vasthouden aan samsara? Geen onthechting!

Vasthouden aan eigenbelang? Geen verlichtingsgeest!

Vastklampen verschijnt? Geen visie!
Zie ook hier. Stapje voor stapje helpen de vier regels ons onze beoefening te verfijnen. De eerste regel scheidt je van de algemene genoegzaamheid die welke spiritualiteit dan ook onmogelijk maakt. De tweede regel scheidt je van tijdelijke, zeg maar 'wereldse', bedoelingen in je beoefening. De derde regel scheidt de kleine weg van de grote weg, die tot de bevrijding van alle bewuste wezens leidt. Regel nummer vier toetst onze houding aan de essentie, de ongekunstelde natuurlijke staat.

3.

Tenslotte citeren we Tulku Urgyen Rinpoche:

To ignore compassion, devotion, and renunciation is like a bird trying to fly without wings: it's not possible. One should remember the famous statement: 'Devotion is the head of meditation, revulsion is the foot of meditation and nondistraction is the heart of meditation.'
(Repeating the Words of the Buddha, p. 89)

De kernachtige driepunter op het end is afgeleid van het korte Karma Kagyu liniegebed, dat velen misschien kennen uit de Basisoefeningen of van Phowa cursussen met lama Ole. Om hetzelfde iets anders te zeggen (hopelijk, althans): Weet waar je heen gaat, weet waar je van weg wilt, laat je niet kisten door je monkey-mind.