Intermezzo: kort & bondig

Als 'intermezzo' hebben we gekeken naar drie korte samenvattingen van de dharma. Bij luisteren naar, nadenken over en beoefenen van de dharma kan het nuttig zijn dit soort kernachtige uitspraken in gedachten te houden, voor wanneer we spoor bijster zijn, door de bomen het bos niet meer zien of, eenvoudigweg, geen trek hebben in zware dharma-oliebollen.

1.

Vermijd schadelijke handelingen;
Cultiveer positieve handelingen;
Tem je geest;
- dat is het onderricht van alle boeddha's.

Het is misschien niet heel erg sprankelend, maar dit versje wordt traditioneel gezien als de essentie van Boeddha's leer. In de praktijk helpt het ons ons eraan te herinneren dat het er niet om gaat of we de mond vol hebben van 'de hoogste visie', 'allesomvattend medegevoel', 'onvoorwaardelijke vreugde' etc, maar of we daadwerkelijk het juiste doen, zeggen en denken en niet meedrijven met onze ingesleten gewoontepatronen. Dit is de dharma voor de regenachtige maandagochtenden, zeg maar.

2.

Vasthouden aan dit leven? Geen dharma-mens!
Vasthouden aan samsara? Geen onthechting!
Vasthouden aan eigenbelang? Geen verlichtingsgeest!
Vastklampen verschijnt? Geen visie!

Zie ook hier. Stapje voor stapje helpen de vier regels ons onze beoefening te verfijnen. De eerste regel scheidt je van de algemene genoegzaamheid die welke spiritualiteit dan ook onmogelijk maakt. De tweede regel scheidt je van tijdelijke, zeg maar 'wereldse', bedoelingen in je beoefening. De derde regel scheidt de kleine weg van de grote weg, die tot de bevrijding van alle bewuste wezens leidt. Regel nummer vier toetst onze houding aan de essentie, de ongekunstelde natuurlijke staat.

3.

Tenslotte citeren we Tulku Urgyen Rinpoche:

To ignore compassion, devotion, and renunciation is like a bird trying to fly without wings: it's not possible. One should remember the famous statement: 'Devotion is the head of meditation, revulsion is the foot of meditation and nondistraction is the heart of meditation.'
(Repeating the Words of the Buddha, p. 89)

De kernachtige driepunter op het end is afgeleid van het korte Karma Kagyu liniegebed, dat velen misschien kennen uit de Basisoefeningen of van Phowa cursussen met lama Ole. Om hetzelfde iets anders te zeggen (hopelijk, althans): Weet waar je heen gaat, weet waar je van weg wilt, laat je niet kisten door je monkey-mind.